COVID-19 Polikliniğine/Acilde Hasta Kabulü ve Takibi (15 yaş ve üzeri vakalar için)
»»Maske takılı olarak, triyaj – yönlendirme alanından gelen hastaların COVID-19 olgu tanımı açısından değerlendirmesi yapılır.
»»COVID-19 olgu tanımına uyanlar, belirlenen alana alınır.
»»Uygun kişisel koruyucu ekipman (önlük, tıbbi maske, gözlük/yüz koruyucu, eldiven) giyilerek hastanın bulunduğu alana girilir.
»»Hastanın anamnezi alınır,
»»Muayenesi yapılır
»»Vital bulgularına bakılır (kalp hızı, ritmi, solunum sayısı, kan basıncı, vücut sıcaklığı ve şartlar uygun ise oksijen saturasyonu kontrol edilir)
»»Genel durumu stabil olmayan hastanın; solunum desteği, dolaşım desteği sağlanarak ilgili servise yatışı yapılır*,
»»durumu stabil olan hastanın, muayenesi yapılır »»Tetkikleri istenir;
Kan tetkikleri
Tam kan sayımı, Üre, kreatinin, sodyum, potasyum, klor, AST, ALT, total bilirubin, LDH, CPK, D-dimer, troponin, C-reaktif protein değerleri hekimin uygun gördüğü durumlarda istenebilir.
Görüntüleme
Akciğer grafisi çekilir ve değerlendirilerek, aşağıdaki tanımlanmış durumlarda uygun teknikle Akciğer BT çekilir.
BT çekilemeyecek olan gebe hastalarda öykü ve muayene bulgularına göre klinik olarak karar verilmeli.
Akciğer BT
- Ateş + öksürük – Akciğer grafisi doğal: Kontrastsız düşük doz BT
- Ateş + öksürük – Akciğer grafisi tanısal/tanısal değil: Kontrastsız düşük doz BT
- Ateş + öksürük + komorbid hastalık veya ileri yaş (60 yaş ve üzeri) + tanısal olmayan akciğer grafisi: Kontrastsız tam doz BT, başka bir hastalık nedeniyle endikasyon varsa kontrastlı BT çekilir
1
1- Komplike olmamış hastalık tablosu olan
- Altta yatan hastalığı olmayan (kardiyovasküler hastalıklar, DM, HT, kanser, kronik akciğer hastalıkları başta olmak üzere diğer immunsüpresif durumlar)
- Ateş, kas/eklem ağrıları, öksürük, boğaz ağrısı, nazal konjesyon gibi bulguları olan
- Akciğer filmi ve/veya akciğer tomografisi normal olan hastalardan
COVID-19 için kişisel koruyucu ekipman kullanılarak test için solunum yolu örneği alınır.
Hastane dışında izolasyon önerisi ile semptom takibi yapılmak üzere, İl/İlçe Sağlık Müdürlüğü tarafından belirlenmiş olan izolasyon alanlarına veya eve gönderilir, günlük olarak takipleri telefon ile yapılır.
Test pozitif çıkarsa hasta yatırılarak oseltamivir ve hidroksiklorokin başlanır. Negatif çıkarsa; hastalık düzeliyorsa alternatif tanıya göre hareket edilir. Testi negatif çıkan ancak hastalık belirtileri kötüleşen hastalar yeniden değerlendirilmek üzere hastaneye çağırılır. COVID-19 ekarte etmek için ikinci solunum yolu örneği alınarak test istenir. Hastanın klinik durumuna göre ayaktan veya yatarak izlenmeye devam eder.
2- Pnömoni/Ağır pnömoni tanımına uyanlar
I.
- Solunum sayısı < 30/dakika olan, oda havasında SpO2 düzeyi % 90 üzerinde olan ve
- Akciğer grafisinde veya tomografisinde pnömoni bulgusu olan hasta
İlgili servise yatırılır. COVID-19 için solunum yolu örneği alınır. Test yapılır. Test sonucu beklenmeden tedavi algoritmasına uygun olarak oseltamivir ve hidroksiklorokin başlanır. Test sonucu takip edilir.
II.
- Takipnesi olup (≥30/dakika), oda havasında SpO2 düzeyi % 90 altında olan,
- Akciğer grafisinde veya tomografisinde pnömoni bulgusu saptanan veya akut organ disfonksiyonu gelişen hasta
Yoğun bakım ünitesine yatırılır. COVID-19 için solunum yolu örneği alınır ve test yapılır. Test sonucu beklenmeden tedavi algoritmasına uygun olarak oseltamivir ve hidroksiklorokin başlanır. Test sonucu takip edilir
Test sonuçları pozitif ise; sonuç İl Sağlık Müdürlüğüne haber
verilir ve vaka yönetimşemasına
göre hareket edilir.
2
Test sonuçları negatif ise;
Ayaktan izlenen hastalarda klinik bulgularda kötüleşme varsa test tekrarlanır.
Yatırılarak izlenen hastalarda alternatif tanı konulamadı ise test tekrarlanır.
- Yatış işleminde aşağıdaki yoğun bakım endikasyonları var ise hasta yoğun bakıma, diğer koşullarda ilgili servise yatırılır.
Yoğun Bakım Ünitesi Yatış Endikasyonları
»»Solunum sayısı ≥ 30
»»Dispne ve solunum güçlüğü bulguları
»»5 litre/dakika ve üstünde nazal oksijen desteğine rağmen oksijen saturasyonu %90’ın altında olan olgular
»»5 litre/dakika ve üstünde nazal oksijen desteğine rağmen parsiyel oksijen basıncı 70 mmHg’nın altında olan olgular
»»PaO2/FiO2 < 300
»»Laktat> 4 mmol/L
»»Akciğer grafisi veya tomografidebilateralinfiltrasyonlar veya multi-lober tutulum
»»Hipotansiyon (sistolik kan basıncı < 90 mmHg, olağan SKB’den> 40 mmHg düşüş, ortalama arter basıncı < 65 mmHg)
»»Cilt perfüzyon bozukluğu
»»Böbrek fonksiyon testi, karaciğer fonksiyon testi bozukluğu, trombositopeni, konfüzyon gibi organ disfonksiyonu
»»İmmünsüpresif hastalık varlığı
»»Birden fazla özellikle kontrolsüz komorbidite varlığı »»Troponin yüksekliği, aritmi
Kaynak: https://covid19.tubitak.gov.tr/korunma-tedavi-yontemleri
COVID-19 Çocuk Hasta Yönetimi ve Tedavisi
Çocuklarla ilgili COVID-19 enfeksiyonuna yönelik tedaviler ile ilgili, bugün içinbilimsel kanıt düzeyi yeterli olan veri bulunmamaktadır. Bu nedenle çocuklarla ilgili COVID-19 tedavi önerileri erişkin çalışmalarına göre değerlendirilmeli ve çocuk hastanın durumuna göre planlanmalıdır. COVID-19 salgının başından itibaren, 22 Mart 2020 tarihine kadar, dünya genelinde 0 – 9 yaş arasında ölüm görülmemiştir. Daha büyük çocuklarda, 10 – 19 yaş arasında ise %0.2 ölüm bildirimi yapılmıştır. Bu rakamlar ve bugüne kadar paylaşılan veriler değerlendirildiğinde, çocuklarda klinik tablonun daha hafif seyirli olduğu görülmektedir. Ayrıca, çocuklarda ilaçların olası yan etkileri de tedavi kararı verirken göz önüne alınmalıdır. Bugün için çocukluk çağında tedavi her bir hasta için ayrı değerlendirilmeli ve olası ağır vakalarda planlanmalıdır.
Çocukluk Çağında Tedavide Kullanılabilecek Olası İlaçların Dozları ve Uygulama Şekilleri
| İlaç Adı | Günlük Çocuk Dozu, Verilme Yolu | Tedavi |
| Süresi (gün) | ||
| Oseltamivir | Term bebekler 0-12 ay 3mg/kg/doz günde 2 kez | 5 gün |
| tb 75 mg | 15 kg ≥ günde iki kere 30 mg | |
| süsp 12 mg/ml | 15 kg ile 23 kg arası olanlar günde iki kere 45 mg | |
| 23 kg ile 40 kg arası olanlar günde iki kere 60 mg | ||
| 40 kg > günde iki kere 75 mg | ||
| Hidroksiklorokin, | Çocuklardaki doz (<18 yaş): | 5 gün |
| 200 mg tablet | 10 mg/kg (maks: 600 mg/doz) PO BID x 2 (yükleme), | |
| sonra 3 mg/kg PO TID (maks: 200 mg/doz) 4 gün toplam | ||
| ± | tedavi süresi beş gün | |
| Azitromisin* | 1-5 ay çocuklarda 10 mg/kg/doz (maks doz 500 mg/doz) | 5 gün |
| 200 mg/5 ml süsp | 6 ay > çocuklar ve adölesanlarda 10 mg/kg ilk gün günde | |
| 500mg tb1 | tek doz (maks doz 500 mg/doz), devamında 5 mg/kg | |
| günde tek doz 2-5 gün boyunca (maks doz 250 mg/doz) | ||
| toplam 5 gün | ||
| Lopinavir 250 mg/ | Çocuklarda doz: 14 gün – 6 ay arasında olanlarda: | 10- 14 gün |
| ritonavir50mg | lopinavir komponenti 16 mg/kg PO BID | |
| tablet2 | 6 ay – 18 yaş arası: | |
| 15-25 kg: 200 mg-50 mg PO BID 26-35 kg: 300 mg-75 mg | ||
| + | PO BID >35 kg: 400 mg-100 mg PO BID | |
| 10- 14 gün | ||
| Ribavirin kapsül | 2 gr (30 mg/kg) yükleme dozu | |
| 200 mg | 4×1 gr (17 mg/kg/ 6 saatte bir /4 gün | |
| 4×0.5 gr (8 mg/kg/ 8 saatte bir /6 gün | ||
Yoğun bakım ünitesinde yatan, destek tedavilerine rağmen organ fonksiyonları bozulmaya devam eden kesin covid-19 tanısı konulmuş hastalarda antiviral tedaviye ek öneriler; MASya da hemofagositoz sendromu gelişen hastalarda rehberin yoğun bakımda tedavi bölümüne başvurunuz.
- 1 Hem azitromisin, hem de hidroksiklorokin Q-T aralığını uzatıp, ventriküler taşikardiye eğilim yaratabilir. Bu nedenle özellikle QT’yi uzatan başka bir klinik durumu olan hastalarda azitromisin kullanılmamalıdır. Diğer durumlarda hasta bu açıdan, gereğinde EKG çekilerek yakından izlenmeli, kardiyotoksik istenmeyen etki görülenlerde öncelikle azitromisin kesilmeli, daha sonra hidroksiklorokinin önce dozu azaltılmalı, sorun yine devam edersekesilmesi düşünülmelidir
- 14 günden küçük yenidoğanlarda lopinavir ve ritonavirin güvenlik, etkinlik ve farmakokinetik profilleri belirlenmemiştir. 14 günden küçük yenidoğanlarda, özellikle preterm yenidoğanlarda, lopinavir / ritonavir oral çözeltisinin kullanımı ile propilen glikol toksisitesi geliştirme riski vardır. Oral çözelti etanol ve propilen glikol içerir; etanol propilen glikol metabolizmasını rekabetçi bir şekilde inhibe eder. Oral solüsyonun kullanımını takiben erken doğan bebeklerde pazarlama sonrası raporlar arasında kardiyotoksisite (tam AV bloğu, bradikardi, kardiyomiyopati), laktik asidoz, santral sinir sistemi depresyonu, solunumsal komplikasyonlar, akut böbrek yetmezliği ve ölüm bulunur. Oral çözelti, bebek yakından izlenmedikçe ve yararlar açıkça riske ağır basmadığı sürece, doğum sonrası 14 günden küçük tam dönem yenidoğan veya doğum tarihinden sonraki 14 güne kadar erken doğum yenidoğanları dahil olmak üzere hemen doğum sonrası dönemde kullanılmamalıdır. Günde bir kez dozlama (oral çözelti veya tabletler), 18 yaşından küçük çocuklar için onaylanmış bir rejim değildir.
Kaynak: https://covid19.tubitak.gov.tr/korunma-tedavi-yontemleri
Projelerimizde bize destek olmak istersen Patreon üzerinden aylık veya tek seferlik bağışta bulunabilirsin.
