Avrupa’da Desteklenen Yeni Nano Projeleri

Avrupa’da Desteklenen Yeni Nano Projeleri

Avrupa, nanoteknoloji alanında devrim yaratacak yeni projelere milyonlarca avroluk yatırım yapıyor. Sağlıktan çevreye, enerjiden elektroniğe kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan bu projeler, geleceğin teknolojilerini bugünden şekillendirmeyi hedefliyor. Türkiye’nin de önemli roller üstlendiği bu projeler, hem bilimsel hem de endüstriyel alanda büyük bir atılımın habercisi. Peki, Avrupa’nın nano ufkunda hangi projeler parlıyor ve bu projeler hayatımızı nasıl değiştirecek?

Avrupa Birliği’nin araştırma ve yenilikçilik programı olan Ufuk Avrupa (Horizon Europe) ve ilgili ortaklıklar, nanobilim ve nanoteknolojinin sınırlarını zorlayan cesur girişimlere ev sahipliği yapıyor. Bu projeler, sadece temel bilimsel keşifleri değil, aynı zamanda bu keşiflerin somut ürün ve çözümlere dönüşmesini de amaçlıyor. İşte öne çıkan ve dikkatle takip edilmesi gereken bazı güncel nano projeleri:

RELIANCE Projesi: Kendi Kendini Dezenfekte Eden Yüzeylerle Daha Sağlıklı Yaşam Alanları

Gündelik hayatta sıkça temas ettiğimiz yüzeyler, patojenlerin yayılması için önemli bir risk oluşturuyor. Özellikle hastaneler, toplu taşıma araçları ve gıda üretim tesisleri gibi kritik ortamlarda bu risk daha da artıyor. Ufuk Avrupa programı tarafından fonlanan RELIANCE (Akıllı Yanıt Veren, Kendi Kendini Dezenfekte Eden Biyo-bazlı Nano Kaplamalı Yüzeyler) projesi, bu soruna nanoteknolojik bir çözüm sunuyor.

Proje, antimikrobiyal bakır katkılı mezo-gözenekli silika nanoparçacıklar (Cu-SMIN) kullanarak, yüzeylere kendi kendini dezenfekte etme özelliği kazandıran akıllı nano kaplamalar geliştirmeyi hedefliyor. Bu kaplamalar, mikroorganizmalarla temas ettiğinde akıllı salım ve temasla öldürme etkileri gösteren, doğada zararsız biyo-aktif maddelerle birleştirilecek. Projenin en önemli çıktılarından biri, hem güvenli hem de sürdürülebilir, uzun ömürlü dezenfektan yüzeyler oluşturmak. Aralarında Türkiye’den Arçelik A.Ş.‘nin de bulunduğu 10 farklı ülkeden 15 ortağın yer aldığı proje, 4.8 milyon Avro’nun üzerinde bir bütçeye sahip.

TeamNANO Projesi: Türkiye’nin Mikro-Nanofabrikasyon Kapasitesi Zirveye Taşınıyor

Sabancı Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi (SUNUM) koordinatörlüğünde yürütülen TeamNANO (Mikro-Nanofabrikasyon ve Esnek Elektronikte Kapasite Geliştirme ve Sinerjiler) projesi, Türkiye’nin bilim ve teknoloji alanındaki uluslararası rekabet gücünü artırma yolunda tarihi bir adımı temsil ediyor. Ufuk Avrupa “Teaming for Excellence” çağrısı kapsamında desteklenen proje, 9 milyon Avro’luk AB bütçesi ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın eş finansmanıyla yürütülüyor. Bu bütçe, Türkiye’de tek bir kuruma tek seferde verilen en yüksek bütçeli proje olma özelliğini taşıyor.

TeamNANO, SUNUM’un mevcut temiz oda altyapısını ve teknolojik kabiliyetlerini, alanında dünya lideri olan Southampton Üniversitesi (Birleşik Krallık) ve Delft Teknoloji Üniversitesi (Hollanda) ile iş birliği içinde modernize etmeyi amaçlıyor. Proje, yeni nesil esnek elektronik sistemler ve mikro-nanofabrikasyon süreçlerinde Türkiye’nin öncü bir rol üstlenmesini hedefliyor. Bu, giyilebilir teknolojilerden bükülebilir ekranlara, akıllı sensörlerden biyomedikal cihazlara kadar birçok alanda yenilikçi ürünlerin geliştirilmesinin önünü açacak.

NASCAR Projesi: Nükleer Tehditlere Karşı Nano-Kalkan

Atatürk Üniversitesi’nden Dr. Murat Kurudirek’in yürütücülüğünü yaptığı NASCAR (Yeni Nesil Nükleer Tespit Malzemesi Olarak Nano Sintilatör Dizileri) projesi, Ufuk 2020 programı kapsamında desteklenerek dikkatleri üzerine çekti. Proje, nükleer tehditlerin tespitinde kullanılmak üzere, düşük maliyetli, çevre dostu ve erişilebilir bileşenlerle nanoyapılı sintilatör malzemeler (radyasyonu görünür ışığa dönüştüren malzemeler) üretmeyi amaçlıyor. Bu yenilikçi dedektörler, nükleer güvenliğin artırılmasına ve radyoaktif materyallerin yasa dışı ticaretinin önlenmesine önemli katkılar sunma potansiyeli taşıyor.

NanoTıp Alanında Yeni Ufuklar: ERA4Health Ortaklığı

Avrupa’da nanoteknoloji araştırmalarının en heyecan verici alanlarından birini de nanotip oluşturuyor. ERA4Health Ortaklığı’nın 2024 yılı “Nano ve İleri Teknolojilerle Hastalıkların Önlenmesi, Tanısı ve Tedavisi (NanoTecMec)” çağrısı kapsamında çok sayıda yenilikçi projeye fon sağlandı. Bu projeler, kanserden kalp hastalıklarına, nörodejeneratif bozukluklardan enfeksiyon hastalıklarına kadar birçok sağlık sorununa nano ölçekte çözümler geliştirmeyi hedefliyor. Öne çıkan bazı proje başlıkları şunlar:

• NANOCAN: Kanser immünoterapisi için nükleotid tabanlı antikorlar içeren nanoparçacıklar.
• FONTANA: Kalp onarımı için nanoformüle edilmiş RNA terapötikleri.
• NeuroNanoTher: Beyin hastalıklarının teşhis ve tedavisi için nanoteknoloji ile birleştirilmiş nörocerrahi mikrorobotlar.
• RELIABLE: İnflamatuar bağırsak hastalığının tedavisi için nanotip kullanarak RNA tabanlı immünomodülasyon.

Bu projeler, hedefe yönelik ilaç dağıtım sistemleri, daha hassas teşhis araçları ve yenilikçi tedavi yöntemleri geliştirerek tıp alanında bir paradigma değişimi vaat ediyor.

Sonuç olarak, Avrupa’da desteklenen yeni nano projeleri, bilimin sınırlarını genişletirken aynı zamanda daha sağlıklı, daha güvenli ve daha sürdürülebilir bir gelecek için somut çözümler sunuyor. Türkiye’nin bu projelerde aktif rol alması, ülkemizin bilim ve teknoloji ekosisteminin gücünü ve uluslararası alandaki saygınlığını pekiştiriyor. Önümüzdeki yıllarda bu projelerden çıkacak sonuçların, günlük hayatımızdan endüstriyel süreçlere kadar birçok alanda dönüştürücü etkilerini hep birlikte göreceğiz.